چوب گیلاس؛ زیبا و انعطاف‌پذیر

میوه‌ی درخت گیلاس از دیرباز موردتوجه انسان‌ها بوده است و از آن استفاده می‌کرده‌اند.

اما به‌جز میوه، چوب درخت گیلاس نیز از چوب‌های باکیفیت و تقریباً گران‌قیمت موجود در بازار است که کاربردهای زیادی هم دارد.

این چوب سختی نسبتاً خوبی دارد و از این نظر تقریباً مانند چوب گردو و افرا در نظر گرفته می‌شود.

دانه‌بندی و رنگ زیبای آن جلوه‌ی خاصی به این چوب بخشیده است که آن را برای مصارف تزیینی و دکوری مناسب ساخته است.

چوب گیلاس انعطاف‌پذیری بالایی دارد و به‌آسانی فرم می‌گیرد به همین دلیل برای ساخت وسایل چوبی مختلف و معرق‌کاری و منبت‌کاری بسیار مناسب است.

این چوب باگذشت زمان و در معرض مولکول‌های هوا، تغییر رنگ می‌دهد.

از دیگر ویژگی‌های آن مقاومت در برابر پوسیدگی است.

در ادامه‌ی این مقاله به بررسی ویژگی‌های این چوب و مزایا و معایب آن می‌پردازیم.

درخت گیلاس

در گذشته درخت گیلاس اغلب در اروپا، آفریقای شمالی و غرب آسیا یافت می‌شد.

امروزه درخت گیلاس در کلیه‌ی مناطق جهان که آب و هوایی معتدل دارند، رشد می‌کند.

ارتفاع این درخت بین 6 تا 9 متر است(تا 11متر نیز می‌رسد) و شکوفه‌هایی زیبا و خوش عطر دارد.

درخت گیلاس رشدی عمودی دارد و قطر این درختان تا 60 سانتی‌متر هم می‌رسد.

عمر این درختان معمولاً بیست تا چهل سال است که با توجه به نژاد آن‌ها متفاوت است.

گیلاس ساکورا عمر کوتاهی دارد و نهایتاً بیست سال عمر می‌کند.

درصورتی‌که درختان گیلاس موجود در کشور ما تا چهل سال نیز عمر می‌کنند. 

میوه‌ی گیلاس نود تا صد روز پس از شکوفه دهی درخت، می‌رسد و به مرحله‌ی چینش می‌رسد.  

برگ‌های این درخت دندانه‌دار، تیز و بیضی‌شکل هستند و سه تا پانزده سانتی‌متر طول دارند.

رنگ آن‌ها سبز تیره و قسمت تحتانی آن‌ها چسبناک است.

به‌طورکلی درخت گیلاس دارای دو گونه گیلاس تلخ و گیلاس شیرین است.

گیلاس تلخ اغلب در آشپزی استفاده می‌شود. این درخت گونه‌های متنوعی دارد که برخی از آن‌ها عبارت‌اند از:

گیلاس سیاه، گیلاس زرد ارومیه، گیلاس قرمز ارومیه، گیلاس تک‌دانه مشهد، گیلاس سفید رضائیه، گیلاس بینگ و …. .

بیشتر بخوانید: چوب افرا چیست و چه ویژگی‌هایی دارد؟

ویژگی‌های چوب گیلاس

گیلاس چوب نسبتاً سختی دارد.

اگرچه سختی آن به‌اندازه‌ی چوب افرا نیست اما در مقایسه با چوب‌هایی مانند کاج از استحکام بیشتری برخوردار است و به‌آسانی فرورفته نمی‌شود.

این چوب بافتی همگن و راست تار دارد و به دلیل ظاهر زیبا و منحصر به فردی که دارد معروف است.

این چوب با یک بار سنباده زدن جلوه‌ی زیبایی پیدا می‌کند و لکه‌های قهوه‌ای رنگی دارد.

چوب گیلاس مشابه چوب ماهون تناژی قرمزرنگ دارد اما به آن اندازه تیره نیست.

لایه‌ی بیرونی این چوب سفید است. این چوب استحکام زیادی دارد اما بیش از اندازه سخت نیست.

به همین سبب کار کردن با آن آسان است و به‌راحتی فرم می‌پذیرد. قابلیت رنگ‌پذیری بالایی دارد و به کار بردن میخ و چسب برای آن آسان است.

این چوب بافتی ریز و متوسط با دانه‌های نزدیک به هم دارد که اغلب صاف یا کمی موج‌دار هستند.

وجود حلقه‌های متخلخل زیبا با منافذ کوچک و بدون ترتیب خاص از ویژگی‌های ظاهری این چوب است.

سختی این چوب در مقیاس جانکا 5120 نیوتن متر است.

وزن متوسط خشک چوب درخت گیلاس معادل حدود 600 کیلوگرم در مترمکعب است.

این چوب در برابر موریانه آسیب‌پذیر است، ولی چوب قلب درختان گیلاس در برابر موریانه و آفات یکی از مقاوم‌ترین چوب‌هاست.

این چوب نسبتاً گران‌قیمت و لوکس به شمار می‌رود.

بیشتر بخوانید: چوب گردو و ویژگی‌های آن

کاربردهای چوب گیلاس

به علت قیمت نسبتاً بالای این چوب، اغلب از آن برای ساخت وسایل چوبی لوکس یا تزیینی استفاده می‌شود.

البته به علت مقاومت در برابر فرورفتگی، این چوب‌ها برای ساخت پارکت و کف‌پوش مناسب هستند.

کابینت‌های چوبی لوکس، مبلمان، میز ناهارخوری، ظروف چوبی، آلات موسیقی، روکش‌های چوبی و …. از کاربردهای چوب درختان گیلاس هستند.

استفاده از روکش این چوب به‌صرفه‌تر و ارزان‌قیمت‌تر خواهد بود زیرا هم ظاهر و رنگ زیبای گیلاس را دارد و هم بهای کمتری دارد. علاوه بر وسایل تزیینی و دکوری، این چوب در منبت کاری، معرق کاری، مشبک کاری و سایر کارهای هنری چوبی کاربرد دارد.

سوزاندن چوب گیلاس برای پخت غذاهای دودی نظیر گوشت نیز یکی از کاربردهای ویژه‌ی این چوب است که طعم و عطری فوق‌العاده به غذا می‌بخشد.

معایب و مزایای چوب گیلاس

این چوب مزایای فراوانی دارد. ظاهر و رنگ ویژه ی آن، یکی از مهم ترین مشخصات این چوب است که آن را برای مصارف ویژه ای مناسب می سازد.

استحکام خوب، وزن سبک، سختی چوب، مقاومت نسبی در مقابل ضربه، مقاومت در برابر فرورفتگی و سایش از مزیت های چوب درختان گیلاس است.

کارکردن با این چوب راحت است و با انواع دستگاه های برقی یا دستی می توان با آن کار کرد.

این چوب انعطاف بالایی دارد و به راحتی فرم می گیرد، رنگ پذیری بالایی دارد و لاک خوری خوبی نیز از خود نشان می دهد.

البته به دلیل رنگ زیبای آن ترجیح می دهند از رنگ‌های شفاف مانند سیلر، کیلر و پلی استر برای رنگ‌کاری آن استفاده کنند.

رنگ چوب گیلاس، جلوه ای گرم و دلپذیر به فضا می بخشد.

معایب این چوب در برابر مزایای آن ناچیز است.

این چوب در مقابل رطوبت مقاوم نیست و به همین سبب برای ساخت مبلمان یا میز و صندلی‌هایی که در فضای باز استفاده می‌شوند، مناسب نیست.

از دیگر معایب این چوب‌ها قیمت بالای آن‌هاست.

بیشتر بخوانید: ویژگی‌های چوب راش و کاربردهای آن

تغییر رنگ چوب گیلاس

یکی از بارزترین ویژگی‌های این چوب تغییر رنگ آن باگذشت زمان و براثر قرار گرفتن در معرض هواست.

به دلیل برخورد مولکول‌های هوا و اشعه فرابنفش خورشید، چوب گیلاس دائماً در حال تیره‌تر شدن است.

تا حدی که پس از گذشت سال‌ها، به رنگ قرمز یا قهوه‌ای تیره درمی‌آید که البته بسیار خیره‌کننده است و اوج زیبایی این چوب را به نمایش می‌گذارد.

تغییر رنگ چوب وابسته به نوع درختان هر منطقه و حتی در تخته‌های متفاوت چوب، با یکدیگر فرق می‌کند.

عده‌ای برای تسریع فرایند تغییر رنگ چوب درخت گیلاس، چوب را در معرض نور خورشید قرار می‌دهند.

چوب بیرونی گیلاس سفیدرنگ و مایل به زرد است و قطر کمتری دارد.

چوب درونی تیره‌تر است و قطر بیشتری دارد.

این چوب به‌محض برش، صورتی کمرنگ یا قهوه‌ای روشن است و باگذشت زمان بهرنگ‌هایی از تناژ نارنجی، قرمز و قهوه‌ای درمی‌آید.